Augustus is de laatste ‘echte’ zomermaand voor weerkundigen. Astronomisch loopt de zomer nog door tot de 23ste september, maar weerkundigen rekenen altijd met volle maanden. Dat is om het gemakkelijker te maken om gemiddelden uit te rekenen. Als je met volle maanden rekent, dan loopt dat net wat beter dan telkens van rond 21 juni tot rond 23 september een gemiddelde te moeten maken. Toch is augustus ook in andere opzichten nogal dikwijls ook de laatste echte zomermaand. Deze maand kan het nog op vrij grote schaal tot een 30 graden komen, in september lukt dat misschien nog net tijdens de eerste dagen van de maand, nadien wordt dat onmogelijk. Qua zomerse periodes zagen we de laatste jaren dat september nogal wel eens gemakkelijk ook tot mooie perioden kan komen, maar de kansen op lange zomerse periodes worden dan toch geleidelijk aan kleiner. Er zijn dan ook een aantal spreuken terug te vinden die er op zinspelen dat in augustus de eerste sporen van de winter al te zien zijn:

De velden geschoren,
De winter geboren …

Of nog:

De oogst geschoren,
De winter geboren

Je ziet dat trouwens ook echt wel in de natuur. Zeker na de 15de augustus verschijnen her en der al de paddestoelen opnieuw in tuinen en bossen, zeker na een periode waarin het al eens wat regent na een droogteperiode eerder in de zomer – en dit jaar is daar hét voorbeeld van. Je ziet ook dat er al her en der een aantal bomen en struiken beginnen te verkleuren, dus de eerste herfstkleuren verschijnen in het landschap en ook de eerste peren en appelen worden tegen het eind van de maand stilaan rijp:

Is het warm en voorspoedig weer
Dan brengt augustus de eerste peer.

Is het warm weer,
Dan brengt augustus de eerste peer

En tenslotte, last but not least: in augustus merk je ook dat de dagen weer volop aan het korten zijn, zeker later op de maand wordt het al veel vroeger donker dan tijdens de hoogzomerse dagen. De zon staat tegen het eind van de maand dan ook maar even hoog aan de hemel als dat begin april het geval is. Tegenwoordig hebben we daar nog niet al te veel last van sinds de invoering van het zomeruur. Tegen het eind van de maand is het nog maar om 8 uur ’s avonds donker, maar vroeger was dat wel even anders. Toen er nog geen sprake was van het zomeruur, was het zelfs in het begin van augustus al om 8 uur ’s avonds donker. We vinden een aantal spreuken daarover terug op 2 augustus, de naamdag van Sint-Portionkel:

Met Portionkel,
Om acht uur donkel …

In het zomeruur wordt dat dan:

Met Portionkel,
Om negen uur donkel …

Misschien net dus nog een argument om toch die zomertijd maar te behouden, zodat we ook in augustus nog volop van mooie zomerse avonden kunnen genieten, ook al worden die zeker naar het eind van de maand toe geleidelijk wel zeldzamer.